Czarnolas i okolice

W Czarnolesie Jan Kochanowski przeżył kilkanaście lat, osiedlił się tu jeszcze przed założeniem rodziny, przypuszczalnie w 1570 roku. Powstała tutaj koronna część dorobku literackiego poety, przekład Psałterza Dawidów, Treny, Pieśń Świętojańska o sobótce oraz wiele utworów okolicznościowych dedykowanych m.in. Janowi Zamoyskiemu i Stefanowi Batoremu. Tu Kochanowski przygotowywał koncepcję zbiorowego wydania swoich dzieł, w tym obszernego dorobku łacińskiego.

Muzeum mieści się w murowanym dworze Jabłonowskich, pochodzącym z XIX wieku. Bowiem dworek, w którym mieszkał (po śmierci poety 22 sierpnia 1584) spłonął w 1720 r. Nie ma także słynnej lipy. Tam gdzie rosła stoi pamiątkowy, XIX-wieczny, kamienny obelisk z symbolicznym sarkofagiem Urszulki, córki poety oraz popiersiem Piotra Kochanowskiego, bratanka Jana.

Obok niego wystaje z ziemi duży płaski kamień, który swym kształtem przypomina ławę. Według przekazów to na nim miał siadywać poeta. Ponoć kamień ma cudowną moc - jeśli ktoś na nim usiądzie zostanie natchniony weną poetycką.

Życie Kochanowskiego w Czarnolesie nie było usłane różami, tutaj zmarły dwie córki poety - Urszula i Hanna oraz syn Jan.

Zabytkowy park

Ogród dendrologiczny w Czarnolesie powstał w połowie XIX stulecia. Ukształtował go w modnym wówczas stylu krajobrazowym czeski ogrodnik i planista Józef Stichy. W projektowany układ wkomponował on istniejące drzewa oraz pamiętające czasy Kochanowskiego stawy. Park nienagannie utrzymywany był do lat 30. XX wieku. Należał do „najładniejszych w Polsce, przypominając maleńki ogród botaniczny”. Jednak ostatnia wojna i trudne powojenne lata odbiły się niekorzystnie na jego wyglądzie.

W latach 2011-2013 została przeprowadzona rewitalizacja parku w ramach  projektu „Jan Kochanowski inspiracją kulturową Mazowsza”. W jej zakresie powstały m.in. budynek kordegardy (ochrona i monitoring, kasa biletowa, WC, biblioteka, pomieszczenia gościnne), amfiteatr, miejsce na ognisko i grill oraz nowe nawierzchnie ścieżek parkowych. 

Interesujące wystawy

Wystawa główna znajduje się w reprezentacyjnej, parterowej części dworku i nosi tytuł „Jan Kochanowski – duch miejsca i klimat epok”.

Dwie kolejne związane są  z 475 rocznicą urodzin poety (w 2005r.). W piwnicach dworku, w dwóch salach zobaczyć można wystawę „Rzeczpospolita Babińska”, której temat związany jest z aktywną działalnością poety, w swoistego rodzaju stowarzyszeniu społeczno-literackim, które założone zostało w Babinie pod Lublinem w majątku Stanisława Pszonki. W spotkaniach babińskich uczestniczyło wspaniałe grono -  pisarze: Mikołaj Rej, Andrzej Trzecieski, znani publicyści i myśliciele: Andrzej Frycz Modrzewski, Stanisław Orzechowski, Jan Łaski oraz kronikarze: Marcin Bielski i Bartosz Paprocki.

Druga z wystaw „Mały Wawel” znajduje się w  kaplicy czarnoleskiej. Jest to impresja historyczna, mówiąca o pobycie Jana Kochanowskiego na dworze królewskim.

Przydatne

Do muzeum można dojechać zbaczając z tras krajowych: z drogi nr 79 Kozienice - Sandomierz lub nr 12 Radom - Puławy.

Przed bramą wejściową na teren muzeum jest niewielki parking (przy sklepie). Muzeum czynne jest cały rok, oprócz poniedziałków i niektórych dni świątecznych. Zwiedza się go bez przewodnika. Czas zwiedzania to ok. 2h.  Normalny bilet kosztuje 10 zł.